تدوین متدولوژی ارزیابی پارامترهای مؤثر بر تقاضای سفرهای مسافری هوایی در ایران

تحلیل رفتار سفرهای بین شهری می تواند برای پیش بینی تقاضای سفرها، قیمت گذاری خدمات و بهبود مطالعات عارضه سنجی مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از شیوه های مدلسازی تقاضای سفر، همانند آنچه در روش کلاسیک تحلیل تقاضای سفرهای شهری وجود دارد، تحلیل رفتار سفرهای بین شهری را امکان پذیر می سازد. یک شیوه جایگزین برای مدلهای 4 مرحله ای استفاده از مدلهای مستقیم تقاضا است که شامل زیر مدلهای تولید سفر، توزیع سفر و تفکیک مُد بصورت همزمان است. مشکل اصلی این مدلها در آن است که به تعداد زیادی از پارامترهای مختلف نیاز دارد تا بتوان به همه مزایای مذکور دست یافت. اگر تعداد متغیرها افزایش یابد، کالیبره نمودن مدلهای مستقیم تقاضا دشوار خواهد شد و اگر تعداد متغیرها کم باشد، نتایج حاصل از مدلها از قدرت کافی در پیش بینی تقاضای آینده برخوردار نخواهد بود. چنانچه بتوان بر اساس یک روش علمی تعداد بیشتری از متغیرها را در مدل وارد نمود و فرآیند کالیبره نمودن را با موفقیت به پایان رساند می توان بر مشکل مدلهای مستقیم تقاضای سفرها فائق آمد. لذا در این مقاله با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، متدولوژی جدیدی جهت ارزیابی پارامترهای مؤثر بر تقاضای سفرهای هوایی جهت بکارگیری در مدلسازی تقاضای سفرها ارائه شده است. براساس متدولوژی ارائه شده در این مقاله، ابتدا تعداد متغیرهای زیادی جهت مدلسازی تقاضای سفرها انتخاب می شود. سپس با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی یک الگوی جدید از متغیرها ساخته و آزمایش می گردد. پس از اتمام فرآیند کاهش ساختار داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و حصول نتایج آن، نسبت به ساخت یک مدل مستقیم تقاضای سفرهای هوایی به شیوه رگرسیون خطی اقدام می شود. از مقایسه نتایج حاصل از مدلهای ساخته شده بر اساس داده های حاصل از متدولوژی تحلیل عاملی ارائه شده در این مقاله با متغیرهای ساده به روش رگرسیون خطی نتایج بسیار رضایتبخشی حاصل شده است. اعتبارسنجی مدلهای مبتنی بر شیوه ارائه شده در این مقاله در مقایسه با روشهای متداول مدلسازی تقاضای سفرهای هوایی نشاندهنده موفقیت قابل ملاحظه این روش در برآورد تقاضای سفرهای هوایی در ایران است.